Lai Châu: Đẩy mạnh phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch cộng đồng – Hướng đi bền vững cho kinh tế nông thôn

Bản du lịch cộng đồng Sì thâu chảu được chứng nhận OCOP 3 sao

Những tín hiệu tích cực từ các mô hình OCOP du lịch cộng đồng

Giai đoạn 2021–2025, tỉnh Lai Châu đã tập trung triển khai xây dựng và công nhận 3 bản du lịch cộng đồng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao gồm: bản Sì Thâu Chải và Lao Chải 1 (huyện Tam Đường), Gia Khâu 1 (thành phố Lai Châu). Đây là những mô hình tiêu biểu bước đầu đã phát huy tốt tiềm năng du lịch tại địa phương.

Theo thống kê, các điểm du lịch này đã thu hút trên 45.000 lượt khách mỗi năm, mang lại nguồn thu từ du lịch đạt hơn 500 triệu đồng/năm. Nhiều hộ dân được hưởng lợi trực tiếp từ dịch vụ lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn viên bản địa... đồng thời tạo việc làm ổn định cho hơn 20 lao động – phần lớn là con em người dân tộc thiểu số tại chỗ. Bộ mặt nông thôn được đổi mới, nhà cửa khang trang, trường học khởi sắc, môi trường cảnh quan xanh – sạch – đẹp, văn hóa truyền thống được bảo tồn và tôn vinh. Kinh phí lợi nhuận thu về từ du lịch đạt trên 500 triệu đồng/năm. Mang lại việc làm ổn định cho hơn 20 lao động tại bản, đặc biệt là con em người đồng bào sinh sống tại bản có cơ hội tiếp cận cơ hội và khởi nghiệp trên chính bản làng mình sinh sống.

Ẩm thực văn hóa  độc đáo của người Mông bản địa Gia Khâu 1  rất thu hút du khách trong vào ngoài tỉnh

Những rào cản trong quá trình triển khai

Tuy nhiên, để phát triển bền vững mô hình OCOP gắn với du lịch cộng đồng vẫn còn nhiều thách thức.

Thứ nhất, địa hình miền núi phức tạp và đặc thù văn hóa của 20 dân tộc anh em sinh sống khiến việc thay đổi thói quen, nếp sống, tập quán gặp nhiều trở ngại. Người dân chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, kiến thức và tư duy về du lịch cộng đồng còn hạn chế.

Thứ hai, nhiều điểm du lịch chưa có định hướng phát triển rõ ràng, thiếu tính độc đáo, chưa tạo được sự khác biệt so với các địa phương khác. Các dịch vụ đi kèm như ăn uống, vui chơi, nghỉ dưỡng, mua sắm còn đơn điệu, thiếu tính chuyên nghiệp.

Thứ ba, bộ tiêu chí OCOP cho nhóm sản phẩm du lịch cộng đồng khá chặt chẽ, đòi hỏi cao ở các tiêu chí như hạ tầng, an toàn thực phẩm, tính văn hóa, khả năng quản lý cộng đồng… trong khi năng lực của người dân còn hạn chế, nhiều mô hình phát triển mang tính tự phát, thiếu quy hoạch.

Ngoài ra, kinh phí đầu tư cơ sở vật chất còn hạn chế. Nguồn hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước và tỉnh chưa đủ đáp ứng nhu cầu thực tế của các địa phương, dẫn đến một số mô hình chưa thể nâng cấp đúng chuẩn OCOP hoặc mở rộng dịch vụ để hút khách.

Du khách trải nghệm chụp ảnh tại bản Sì Thâu chải

Giải pháp để thúc đẩy mô hình OCOP gắn với du lịch cộng đồng

Để tiếp tục khai thác tiềm năng, thế mạnh của du lịch cộng đồng gắn với sản phẩm OCOP, tỉnh Lai Châu cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:

Tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức: Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động, giúp người dân – nhất là đồng bào dân tộc thiểu số – hiểu rõ về giá trị, tiềm năng của mô hình OCOP gắn với du lịch cộng đồng.

 Tổ chức đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực: Tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức du lịch cộng đồng, kỹ năng phục vụ, quản lý, làm dịch vụ… cho cán bộ địa phương và người dân.

Thứ ba, xây dựng cơ chế chính sách đặc thù: Ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP du lịch cộng đồng phù hợp với đặc điểm vùng cao, vùng dân tộc thiểu số.

Quy hoạch điểm du lịch gắn với sản phẩm OCOP: Hoàn thiện bản đồ du lịch tỉnh, ưu tiên đưa các bản du lịch cộng đồng OCOP vào hệ thống quảng bá du lịch tỉnh. Hỗ trợ xây dựng các điểm bán hàng OCOP tại nơi đón khách để tăng nhận diện thương hiệu sản phẩm địa phương.

Đẩy mạnh quảng bá, kết nối thị trường: Tham gia các hội chợ, triển lãm, chương trình xúc tiến thương mại – du lịch trong và ngoài nước. Liên kết với các doanh nghiệp lữ hành để đưa sản phẩm OCOP vào tour du lịch.

Tăng cường kiểm tra, bảo đảm chất lượng dịch vụ: Kiểm tra, hướng dẫn các hộ kinh doanh dịch vụ du lịch tại bản tuân thủ vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng bếp ăn tập thể, cải thiện dịch vụ để tạo niềm tin và sự hài lòng cho du khách.

Phát huy vai trò của chính quyền địa phương và các sở ngành: Các cơ quan quản lý tiếp tục đồng hành, hướng dẫn người dân xây dựng mô hình OCOP du lịch cộng đồng một cách bài bản, quy hoạch có định hướng, đảm bảo phù hợp với từng vùng văn hóa dân tộc để tạo ra sản phẩm du lịch đặc thù, hấp dẫn.

Có thể nói việc  phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch cộng đồng là hướng đi đúng đắn, mang lại nhiều lợi ích thiết thực về kinh tế – văn hóa – xã hội. Với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành và sự đồng thuận của người dân, mô hình này sẽ góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững, phát triển kinh tế địa phương, giữ gìn và lan tỏa các giá trị văn hóa dân tộc đặc sắc trên vùng đất Lai Châu tươi đẹp./.